Informacje o budowie mauzoleum
Pierwsze znane informacje na temat mauzoleum znajdującego się na "Wzgórzu Lukasów" pochodzą z relacji niejakiego Cichutka, która pojawiła się w J. L. Haarmann's Zeitschrift für Bauhandwerker unter Mitwirkung der Lehrer der Baugewerkschule zu Holzminden herausgegeben von Gustav Haarmann (Rocznik 1866).
Budowa obiektu rozpoczęła się w 1859 r. na zlecenie właściciela Dóbr Rycerskich w Bełku - Antoniego Gemandera. Powierzył te zadanie mistrzowi murarskiemu (niem. Maurermeister) Carlowi Wenzlik za kwotę 7 000 talarów. Rok później, tj. w 1860 r., wszystkie prace zostały zakończone, o czym świadczą inicjały wraz z datą (A. G. 1860) wyryte na jednym z kamieni na wschodniej ścianie.
Opis mauzoleum wg relacji niejakiego Cichutka:
Fundamenty i ławy wykonano z kamienia łamanego, natomiast cokół i ściany wykonane są z obrabianego piaskowca, przy czym wnętrze ścian wyłożone jest dodatkowo cegłą. .... składa się ona (budowla - M.S.) z krypty oraz znajdującej się nad nią kaplicy i jest usytuowana na małym wzgórzu, porośniętym świerkami i olchami. Także tu w kaplicy stoi mały ołtarz służący do odprawiania nabożeństwa w ceremoniach. Sklepienia obu pomieszczeń to zwykłe kopuły (niem. Kappe), przy czym na powierzchni sklepienia kaplicy są malowidła i jest ono przecięte pasem w kształcie łuku. Dostęp do krypty zapewniony jest od płaskiej strony poprzez wcięcie we wzgórzu, znajdują się tam żelazne drzwi. Budowla robi na widzu wrażenie zbytniej ciężkości. Lepiej by było pominąć niektóre ekstrawagancje, jak fiala na szczycie oraz oba żelazne akroteriony. Ta pierwsza zarówno nie spełnia funkcji konstrukcyjnej, nie ma tez żadnego celu, a przy silnym wietrze istnieje duże zagrożenie, że zostanie zrzucona.
Poniżej plany i przekroje pochodzące najprawdopodobniej z projektu budowlanego:
